Ho không phải là một căn bệnh mà thường được xem là triệu chứng của cơ thể, một cách bảo vệ đường hô hấp khi khí quản bị viêm hoặc kích thích. Điều này giúp cải thiện lưu thông không khí để hô hấp dễ dàng hơn. Tuy nhiên, nếu tình trạng ho kéo dài, có thể gây tổn thương đến phế quản và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là một danh sách những cây thuốc trị ho từ dân gian hiệu quả tốt nhất.
Nguyên nhân gây ra ho
Ho là một biểu hiện không phải là bệnh mà thường xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Theo bác sĩ CKII Nguyễn Thị Nhuần, người đã có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực y học dân tộc và chuyên môn tại Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc cùng với vai trò Trưởng khoa Khám bệnh tại Bệnh viện YHCT Trung ương, ho là một phản xạ đột ngột và lặp đi lặp lại. Chức năng chính của ho là loại bỏ các chất kích thích, chất bài tiết hoặc chất nhầy gây nghẽn khí quản hoặc để loại bỏ vi khuẩn bám vào đường hô hấp.
Có nhiều nguyên nhân khác nhau có thể gây ra triệu chứng ho, bao gồm:
- Nhiễm khuẩn đường hô hấp trên như viêm mũi, viêm họng, viêm xoang, viêm amidan, và cả cảm cúm. Những triệu chứng thường đi kèm với ho bao gồm đờm kèm ngạt mũi, sốt, đau họng, ù tai, và chảy mũi.
- Nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới như viêm phế quản, giãn phế quản, hen và dị ứng. Mỗi bệnh sẽ có những biểu hiện ho khác nhau, có thể bao gồm ho khạc đờm kéo dài, ho nhiều vào buổi sáng hoặc ban đêm, cùng với các triệu chứng khác.
- Bệnh lý liên quan đến phổi như tắc nghẽn phổi mãn tính, viêm phổi, lao phổi, và ung thư phổi phế quản.
- Nguyên nhân khác như trào ngược dạ dày thực quản, sử dụng kháng sinh chống viêm, bệnh tim mạch, hoặc ô nhiễm môi trường.
=>>> Xem thêm: TOP những cây thuốc nam chữa yếu sinh lý nam và nữ tốt nhất
Top những cây thuốc trị ho hiệu quả nhất
Lá diếp cá – Cây thuốc nam trị ho
Rau diếp cá có hương vị chua cay, tính mát và tác động lên cả kinh can và phế. Ngoài những công dụng như làm mát cơ thể, giải độc, khử mủ (đối với mụn nhọt chứa mủ), tăng tiểu tiện, giảm phù thũng, kháng khuẩn và chống viêm, rau diếp cá còn là một trong các phương pháp kháng sinh tự nhiên hữu ích trong việc giảm triệu chứng ho.
- Nguyên liệu: 1 bó rau diếp cá; 1 bát nước luộc gạo đặc.
- Cách chế biến: Rửa sạch từng lá rau diếp cá, sau đó giã nhuyễn. Cho lá diếp cá giã nhuyễn vào nồi cùng với nước luộc gạo đã chuẩn bị, đun sôi rồi giảm lửa và đun khoảng 20 phút cho lá diếp cá mềm nhừ. Sau đó, lấy ra để nguội và lọc lấy nước uống. Uống từ 2-3 lần mỗi ngày.
Lưu ý: Trong thời gian sử dụng loại nước này, nên hạn chế ăn các loại thực phẩm tạo nhiệt như tôm cua và thịt gà
Lá hẹ
Hẹ được truyền tai trong dân gian như một vị thuốc hữu ích. Theo tài liệu cổ, hẹ có tác dụng bổ thận, ấm lưng và gối; được sử dụng để điều trị tình trạng tiểu nhiều lần, tiểu rắt, di mộng tinh. Đặc biệt, lá hẹ còn được sử dụng để giảm triệu chứng ho một cách hiệu quả.
- Nguyên liệu: 5 – 10 lá hẹ; lượng đường phèn vừa đủ.
- Cách chế biến: Cho lá hẹ và đường phèn vào bát, hấp cách thủy. Sau đó, lấy nước uống. Mỗi lần uống khoảng 2 – 3 thìa cà phê, sử dụng 2 lần mỗi ngày.
Lá húng chanh
Cây thuốc húng chanh, còn được gọi là rau tần dày lá hoặc rau thơm lông, có vị cay và tính ấm. Trong lá húng chanh, tinh dầu chủ yếu là cavaron, có khả năng loại bỏ đờm và độc tố, giúp trị ho và làm dịu viêm họng hiệu quả.
- Nguyên liệu: 15 – 16 lá húng chanh; 4 – 5 quả quất xanh; đường phèn.
- Cách chế biến:
- Cách thứ nhất: Giã nát lá húng chanh, sau đó trộn với 10ml nước sôi. Ngấm trong một thời gian và sau đó lọc nước uống. Hướng dẫn uống 2 lần mỗi ngày.
- Cách thứ hai: Rửa sạch lá húng chanh và quất xanh, sau đó đặt vào máy xay sinh tố để xay nhuyễn. Thêm đường phèn vừa đủ và hấp trong nồi cách thủy khoảng 20 phút. Uống 1 – 2 lần/ngày liên tục cho đến khi triệu chứng ho giảm đi.
=>> Xem thêm: TOP 6 cây thuốc nam trị thiếu máu cơ tim hiệu quả tốt nhất
Cải cúc
Theo quan niệm của Đông y, cải cúc có hương vị ngọt nhạt, hơi đắng, mang mùi thơm và tính mát. Nó thường được sử dụng để nấu canh, nhúng lẩu và cũng được coi là một vị thuốc trị ho hiệu quả. Đối với người lớn có triệu chứng ho kéo dài, việc thường xuyên thưởng thức các món canh cải cúc như cải cúc nấu thịt nạc, nấu cá thát lát có thể giúp làm dịu triệu chứng ho.
Tuy nhiên, đối với trẻ em, để trị ho cần một quy trình chế biến đặc biệt. Cách thực hiện như sau:
- Nguyên liệu: Lá cải cúc; mật ong.
- Cách chế biến: Rửa sạch lá cải cúc, sau đó thái nhỏ và trộn với một lượng nhỏ mật ong. Đặt hỗn hợp này vào nồi hấp cách thủy và hấp trong khoảng 20 phút để thu được nước. Uống nước hấp này trong khoảng từ 3 – 5 ngày.
Việc này được xem như một biện pháp tự nhiên hỗ trợ trong việc giảm triệu chứng ho cho trẻ em.
Tía tô – Cây thuốc trị ho
Tía tô còn được gọi là é tía, tên Hán là tử tô, xích tô do cây có màu tím. Với tính ấm và vị cay, tía tô có tác động đến ba kinh phế – tâm – tỳ. Loại cây này không có tính độc và rất hiệu quả trong việc trị ho.
- Nguyên liệu: Lá tía tô; hoa khế; hoa đu đủ đực; đường phèn.
- Cách thực hiện: Rửa sạch tất cả nguyên liệu và đặt chúng vào bát sứ, thêm một ít nước lọc. Đun bằng lửa than cách thủy, đun sôi sau đó giảm lửa nhỏ và tiếp tục đun trong thời gian càng dài càng tốt. Khi hỗn hợp đã đun chín, để nó nguội hoặc chứa vào chai thủy tinh. Lưu ý không nên chứa trong chai nhựa và không nên để trong tủ lạnh.
Hành tây, hành tím, tỏi, gừng
Dưới đây là cách làm một loại thuốc ho hiệu quả bằng hành tây, hành tím, tỏi và gừng:
- Bước 1: Cắt hành tây thành những khúc nhỏ.
- Bước 2: Thái lát hành tím và chuẩn bị một chiếc lọ thủy tinh nhỏ.
- Bước 3: Thêm hành tây và hành tím đã thái vào trong lọ thủy tinh.
- Bước 4: Tiếp theo, thêm một ít tỏi đã bóc vỏ và gừng đã thái lát vào lọ.
- Bước 5: Đổ một lớp đường lên trên lớp hành, tỏi và gừng trong lọ. Sau đó, nhẹ nhàng xóc lọ để đường rơi xuống đáy.
- Bước 6: Tiếp tục thêm lớp hành, gừng và tỏi, sau đó đổ thêm đường cho đến khi lọ đầy. Đảm bảo đậy nắp lọ thật chặt.
- Bước 7: Để lọ thuốc trong khoảng 4 tiếng, sau đó bạn đã có một lọ thuốc ho hiệu quả. Thuốc này có thể sử dụng trong hơn 1 năm.
Đây là một cách đơn giản để tự chế biến thuốc ho từ những nguyên liệu tự nhiên.
Trị ho bằng mật ong
Dưới đây là một số cách chế biến thuốc từ mật ong hấp kết hợp với các nguyên liệu khác để trị ho:
Mật ong hấp quất còn nguyên vỏ xanh:
- Rửa sạch và bổ quất (3 – 4 quả), bỏ hạt, thái lát mỏng.
- Cho quả quất thái vào bát tô và đổ mật ong ngập phần quất, trộn đều để quả thấm mật ong.
- Hấp hoặc đun cách thủy 10 – 15 phút, cho tới khi quất nhuyễn và quyện đều với mật ong thành dịch sánh giống siro.
- Để nguội, ngày uống 2 – 3 lần, mỗi lần 1 – 2 thìa café. Khi uống, có thể thêm một vài hạt muối. Không nuốt ngay, ngậm 5 giây trong miệng để giúp giảm viêm họng, giảm ngứa rát, và khản tiếng.
Mật ong hấp lá hẹ:
- Rửa sạch và thái nhỏ 3 đến 5 nhánh lá hẹ.
- Cho lá hẹ vào bát và đổ mật ong ngập lá, trộn đều để lá thấm mật ong.
- Hấp hoặc đun cách thủy cho tới khi lá hẹ nhuyễn.
- Cách sử dụng tương tự như mật ong hấp quất.
Mật ong hấp lá xương sông:
- Rửa sạch lá xương sông và thái nhỏ.
- Cho lá xương sông vào bát cùng với 5 thìa mật ong.
- Cho bát vào hấp cách thủy để lấy nước cốt uống.
- Uống 2 lần mỗi ngày, uống liên tục trong khoảng 5 ngày.
Mật ong hấp tỏi:
- Đập dập 4 đến 5 nhánh tỏi và trộn đều với mật ong.
- Đem hấp cách thủy cho tới khi ngửi thấy mùi tỏi.
- Để nguội, uống 2 – 3 lần/ngày, mỗi lần 1 – 2 thìa café. Mật ong khi hấp cùng với tỏi tăng tính kháng sinh tự nhiên, giảm viêm họng, và tăng sức đề kháng.
Bạn cũng có thể áp dụng các cách tương tự với các nguyên liệu khác như cánh hoa hồng, rễ chanh, lá húng chanh, quả phật thủ, hoa khế, hoa đu đủ đực, lá tía tô, hành hoa, tùy thuộc vào những nguyên liệu có sẵn trong gia đình.
Cải củ – Cây thuốc trị ho
Rau lú bú, còn được gọi là cải củ, tên khoa học Raphanus sativus, là một loài cây thảo sống hằng năm được trồng rộ rã khắp nơi trong nước ta. Cây này có rễ củ trắng, dạng trụ tròn dài, khoảng 40cm, và thường mang vị nồng cay.
Rễ củ của cây cải có vị ngọt kết hợp với hơi cay và đắng, tính bình, không độc. Nó có tác dụng làm lỏng đờm, giúp trị viêm, tiêu tích, tăng sự lưu thông của niệu đạo, giúp tiêu ứ huyết, tán phong tà, và giảm triệu chứng lỵ. Cả rễ củ khô của cây cải cũng có khả năng làm lỏng đờm.
Hạt của cây cải có vị cay ngọt, mang mùi thơm, và tính bình. Chúng có tác dụng tiêu đờm, giúp trị hen suyễn, làm thông khí, tăng sự lưu thông của niệu đạo, và nhuận tràng.
Để điều trị ho có đờm nhiều, suyễn, tức ngực, và khó thở, bạn có thể thực hiện như sau: Lấy khoảng 10g rễ củ cải, 10g hạt tía tô, và 3g hạt cải. Rang nóng cho đến khi có mùi thơm và tán nhỏ các loại vị trên. Cho hỗn hợp này vào một túi vải, sau đó đổ thêm khoảng 300ml nước sôi vào, để sắc còn khoảng 100ml. Chia ra uống thành 3 lần trong ngày.
Phật thủ – Cây thuốc nam trị ho
Đây là một loại quả có khả năng chữa ho hiệu quả, đặc biệt là cho trẻ nhưng ít được biết đến trong việc chăm sóc trẻ.
Cách thực hiện: Bạn cần ngâm quả Phật thủ vào nước muối, sau đó rửa sạch vỏ bên ngoài. Gọt quả thành từng miếng mỏng từ vỏ vào hết ruột. Sau đó, trộn với mạch nha và đặt vào hấp cách thủy (hoặc hấp bằng nồi cơm) trong khoảng từ 30 đến 45 phút. Khi hấp xong, lấy ra để nguội và cho vào tủ lạnh để sử dụng dần.
Mỗi tối trước khi đi ngủ, hãy lấy ra khoảng 10ml quả Phật thủ cho vào một chén con, sau đó ngâm chén trong bát nước nóng để ấm lên. Sau đó, bạn có thể uống dung dịch này. Nếu muốn, bạn cũng có thể pha thêm một chút nước lọc để tạo thành một dạng thuốc chữa ho dễ dàng uống hơn.
Quả la hán
Theo Đông y, quả la hán có hương vị ngọt và tính mát, không gây độc, tác động vào hai kinh phế và đại tràng (sách Quảng Tây Trung dược chí đề cập đến việc tương ứng với kinh phế và tỳ). Quả la hán có khả năng nhuận phế, lợi hầu, hóa đàm, giảm cảm giác khát, và nhuận tràng thông tiện. Chính vì vậy, nó thường được sử dụng để điều trị ho do phế nhiệt, cảm giác đàm hỏa nội kết, viêm hầu họng, và tình trạng đại tiện bí kết (đặc biệt trong trường hợp ho do đàm hỏa, ho gà, huyết táo). Nó thường được sử dụng để điều trị các vấn đề liên quan đến viêm đường hô hấp trên như viêm hầu họng và viêm amidan…
Bài thuốc từ hoa hồng
Hoa hồng trắng, còn gọi là hồng bạch, là một loại vị thuốc có hương vị ngọt, không độc, mang mùi thơm mát và tính mát. Trong thành phần của nó có nhiều đường, vitamin và tinh dầu, mang khả năng chữa ho và nhuận tràng một cách hiệu quả. Để sử dụng làm thuốc, hoa hồng bạch cần được hái khi mới nở. Sau đó, loại bỏ cả cuống lẫn đài, phơi khô nơi thoáng mát và cất giữ trong lọ kín để bảo quản hương vị.
Cách sử dụng: Lấy khoảng 15g hoa hồng bạch kết hợp với một lượng vừa đủ đường phèn để sắc hoặc hấp cách thủy. Uống hàng ngày, khi nước còn nóng, duy trì trong một tuần. Phương pháp này có tác dụng chữa ho khái huyết do phế hư.
Một phương pháp khác là lấy khoảng 15g hoa hồng bạch còn tươi, một quả quất chín, và ½ thìa mật ong hoặc đường phèn. Đặt chúng trong một chén nhỏ, sau đó hấp cơm hoặc chưng cách thủy. Khi thức ăn chín, nghiền nhuyễn và trộn đều, sau đó gạn lấy nước để uống nhiều lần trong ngày. Phương pháp này hữu ích cho việc chữa ho do lạnh.
Ngoài hoa hồng bạch, hoa hồng đỏ cũng có thể được sử dụng để chữa ho. Một cách đơn giản là lấy 5 bông hoa hồng đỏ kết hợp với 20g đậu đen, 20 lá rau diếp cá và 1 thìa cà phê đường trắng. Cánh hoa hồng và lá rau diếp cá cần được rửa sạch và thái nhỏ. Đậu đen được xay thành bột mịn. Tất cả các thành phần này được đặt trong một bát và mang hấp cách thủy. Khi thức ăn chín, bệnh nhân nên ăn 2 lần/ngày và duy trì trong khoảng 5 – 7 ngày để đạt được hiệu quả tốt.
Lưu ý: Đối với mọi loại hoa hồng, cần chọn những loài hồng đã được trồng mà không sử dụng thuốc trừ sâu để đảm bảo tính an toàn và chất lượng.
Bài thuốc chữa ho từ củ gừng
Gừng có tính ấm và vị cay, mang khả năng tán phong hàn và làm ấm tỳ vị. Trong trường hợp ho do cảm lạnh, cảm cúm do thay đổi thời tiết, gừng thường được sử dụng. Tuyệt đối không nên sử dụng trong trường hợp ho do âm hư nội nhiệt sinh, cảm mạo thử nhiệt, cảm mạo phong nhiệt, và trúng nắng.
Cách đơn giản để sử dụng gừng là lấy 60g gừng già tươi, rửa sạch, giã nhuyễn và đun cùng nửa lít nước trong 30 phút. Sau đó, lọc để loại bỏ bã và chỉ lấy nước, sau đó thêm một ít mật ong vào khuấy đều trước khi uống. Phân chia nước này thành 2 lần uống, mỗi lần 50ml, và uống đều đặn vào buổi sáng và buổi tối cho đến khi triệu chứng ho dứt hẳn.
Cách thứ hai là lấy 7 lát gừng sống kết hợp với 2 củ cải trắng, sau khi rửa sạch và giã nhuyễn để vắt lấy nước cốt. Chia nước này thành 2 – 3 lần uống trong ngày. Việc sử dụng liên tục trong khoảng 7 ngày sẽ giúp giảm triệu chứng ho một cách an toàn.
Trên đây là một trong những thông tin về các cây thuốc trị ho hiệu quả nhất hiện nay. Những thông tin này hy vọng sẽ giúp mọi người hiểu hơn về cách sử dụng và công dụng của những cây thuốc nam trị ho này. Hãy theo dõi ngay Thượng Dược để cập nhật thêm các thông tin hữu ích khác ngay nhé!
